Γιατί οι μαθητές γίνονται όλο και πιο πολύ ανυπάκουοι;

Γιατί οι μαθητές γίνονται όλο και πιο πολύ ανυπάκουοι;

 

 http://fresh-education.blogspot.gr/

Ένας νέος προβληματισμός στην εκπαίδευση αναπτύχθηκε τΙς τελευταίες δεκαετίες , σχετικά με την αντίσταση μαθητών  στο σχολείο. Χρήσιμα στοιχεία ήρθαν να συμπληρώσουν τη θεωρία της αναπαραγωγής και ιδιαίτερα αυτά που αφορούν την διαλεκτική δυναμική της κυριαρχίας στην κοινωνία. Η θεωρία της αναπαραγωγής χωρίς να χάσει την αξία της εμπλουτίστηκε με νέα στοιχεία.

Σύμφωνα με τη θεωρία της αντίστασης, πέρα από την καπιταλιστική πρακτική και την επιδίωξή της να επιβάλλει τα σχέδιά της στον κοινωνικό ιστό, υπάρχει το υποκείμενο που αντιδρά , μεσολαβεί και διαμορφώνει μια διαλεκτική σχέση με τη κοινωνία και της επιταγές της. Η θεωρία της αναπαραγωγής χωρίς να παραμεριστεί, διευρύνθηκε δίνοντας αξία και στη δυνατότητα του ατόμου να παρεμβαίνει στο κοινωνικό γίγνεσθαι , πέρα από τα σχέδια της εκάστοτε αστικής τάξης. Οι Νεομαρξιστές κοινωνιολόγοι είναι αυτοί που τους απασχόλησε αυτή η νέα διάσταση στην εκπαίδευση.

Ένα από τα σημαντικότερα αξιώματα της αντίστασης είναι ότι οι μαθητές της εργατικής τάξης δεν είναι απλώς υποπροϊόντα του κεφαλαίου, που υπακούουν πειθήνια στις "προσταγές" των δασκάλων και σχολείων( ή καλύτερα του συστήματος) που τους “προετοιμάζουν” για μια ζωή εξοντωτικής εργασίας. Αντίθετα, τα σχολεία αποτελούν πεδία αμφισβήτησης που χαρακτηρίζονται όχι μόνο από δομικές και ιδεολογικές αντιφάσεις, αλλά και από συλλογικά διαμορφωμένη μαθητική αντίσταση.1

Ο Michael Apple στο Education and Power υποστηρίζει ότι το σχολείο δε είναι ένας θεσμός που ό,τι διδάσκεται διαμορφώνει αναπόφευκτα τους μαθητές σε παθητικά όντα για να είναι ικανά και πρόθυμα να προσαρμοστούν σε μια άνιση κοινωνία. Το αναλυτικό πρόγραμμα δεν απορροφάται άμεσα αλλά διαμεσολαβείται η ταξική κουλτούρα των μαθητών.2

 Ο Paul Willis ήταν από τους πρώτους που πραγματοποίησε έρευνα για να δείξει ότι στα πλαίσια ενός σχολείου εμφανίζεται «αντίσταση» από την πλευρά των μαθητών που προέρχονται από τα λαϊκά στρώματα. Τα αγόρια γνωρίζουν το σκασιαρχείο, το κάπνισμα, το ποτό και τον αντικομφορμιστικό τρόπο ντυσίματος. Επιδίδονται σε βανδαλισμούς, σχολική βία και κλοπές. Κατά τη διάρκεια των μαθημάτων η αντίστασή τους εκφράζεται κυρίως με προσπάθεια να αποστασιοποιηθούν από τις συνηθισμένες σχολικές δραστηριότητες και νοοτροπίες.3 Αντιτάσσουν στις επιταγές του αναλυτικού προγράμματος , το οποίο προωθεί τη κουλτούρα της ιθύνουσας τάξης, μία αντισχολική κουλτούρα που προέρχεται από την κοινωνική τους καταγωγή. Αυτό το κάνουν γιατί δεν θέλουν να έχουν τη τυποποιημένη συμπεριφορά που επιβάλλει το σχολείο, δηλαδή τη σχέση αυθεντίας που νομιμοποιεί τις γνώσεις και τις σχέσεις στη σχολική τάξη, που στη συνέχεια νομιμοποιούν το καπιταλιστικό σύστημα αμοιβής, την ατομική αμοιβή για την ατομική εργασία.

Θεωρούν ότι το σχολείο ως θεσμός εξουσίας τους κοροϊδεύει επομένως κι αυτοί με την πονηριά τους προσπαθούν να   ανταποδώσουν την κοροϊδία. 4

Με τη στάση τους αυτή  όμως κλείνουν όλες τις δυνατότητες να αναζητήσουν μια απελευθερωτική σχέση μεταξύ της γνώσης και της διαφωνίας, πράγμα που σημαίνει ότι με την άρνηση της πνευματικής εργασίας αυτοί οι μαθητές ελαττώνουν τη δύναμη της κριτικής τους σκέψης ως εργαλείο για τον κοινωνικό μετασχηματισμό.5 Οι μαθητές αυτοί δεν δείχνουν μια παθητικότητα αλλά μία άρνηση, μια αδυναμία στάσης που τελικά δεν οδηγεί πουθενά. Η στάση των μαθητών αυτών απέναντι στη σχολική μάθηση οδηγεί κατευθείαν και αμετάκλητα σε αυτό που πολεμάνε και αντιστέκονται.6 Γενικότερα η κουλτούρα της εργατικής τάξης ενθαρρύνει την προσαρμογή στο υπάρχον σύστημα, και ,όχι την απόρριψή του και την προσπάθεια μεταβολής του. 7.

Σε αυτό το σημείο επικεντρώνεται το ενδιαφέρον των ριζοσπαστών κοινωνιολόγων της εκπαίδευσης και των ριζοσπαστών εκπαιδευτικών. Το πώς δηλαδή θα μετατρέψουν αυτή την αντιθετικότητα των μαθητών σε ένα παράγοντα όχι μόνο αμφισβήτησης αλλά και ανατροπής του καπιταλιστικού συστήματος.

Βιβλιογραφία

1 H. Giroux, “Theories of Reproduction and Resistance in the New Sociology of Education: A Critical Analysis” Harvard Education Review, Τομ.53, τευχ.3 (1983), σελ.261 από David Blackledge and Barry Hunt, «Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης» ,Εκδ. Μεταίχμιο, 2000 , σελ.243

2 Michael Apple, «Εκπαίδευση και εξουσία» ,εκδόσεις Παρατηρητής

3 Willis, Learning to Labour, Σελ. 12-40 από David Blackledge and Barry Hunt, «Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης» ,Εκδ. Μεταίχμιο, 2000 ,σελ.247

4 Willis, Learning to Labour, Σελ.11-43 από Ράση Σπύρο «Η θεωρία της αντίστασης στην εκπαίδευση», Σύγχρονη Εκπαίδευση ,τ.40,1988

5 Ράσης Σπύρος, «Η θεωρία της αντίστασης στην εκπαίδευση», Σύγχρονη Εκπαίδευση ,τ.40,1988

6 Ράσης Σπύρος, «Η θεωρία της αντίστασης στην εκπαίδευση», Σύγχρονη Εκπαίδευση ,τ.40,1988

7 Willis, Learning to Labour, Σελ. 12-40 από David Blackledge and Barry Hunt, «Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης» ,Εκδ. Μεταίχμιο, 2000 ,σελ.250